Grac và nghề đồng nát ve chai
Người thu gom rác thường được gọi bằng các tên của những thứ họ mua và bán. “Đồng nát” có nghĩa đen là đồng hỏng, nhưng người ta hiểu nó là “đi gom rác”. “Ve chai” là tên gọi cho việc thu gom chai lọ. Những tên gọi này có thể có ý định coi thường người thu gom rác, nhưng công việc mà họ làm lại rất quan trọng đối với cộng đồng.
Tên tiếng anh cho nghề này là “waste picker” ở Việt Nam:
- Waste picker, thường được gọi là “Đồng nát” ở miền Bắc và “Ve chai” ở miền Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý rác thải tại Việt Nam
- Họ thu gom rác từ các hộ gia đình và bán lại cho các công ty tái chế lớn hơn
- Họ thường được nhìn thấy đi xe đạp qua lại trong thành phố, cân đối một cọc tre trên vai với hai giỏ treo từ đó, hoặc đẩy một xe đẩy dọc theo đường nếu rác thu gom của họ nặng
- Mỗi ngày, ước tính có từ 10.000 đến 16.000 người làm việc như những người thu gom rác tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh
- Họ đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý vấn đề rác thải ngày càng tăng ở Việt Nam
- Hơn 90% hoạt động tái chế ở Việt Nam được thực hiện bởi người lao động không chính thức, chủ yếu ở các làng nghề, nơi mọi người làm việc này để bổ sung thu nhập từ công việc nông nghiệp
- Một người thu gom rác ở Việt Nam kiếm được khoảng từ 20.000 đến 30.000 VND mỗi ngày, thấp hơn mức lương tối thiểu từ 37.000 đến 51.000 VND
Người thu gom rác đóng vai trò quan trọng trong cộng đồng vì nhiều lý do:
- Giảm ô nhiễm môi trường: Họ giúp thu gom, phân loại và tái chế rác, giảm áp lực lên môi trường
- Tạo việc làm: Người thu gom rác cung cấp nguồn thu nhập cho những người nghèo khó với ít cơ hội việc làm khác
- Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Họ thu gom rác từ các khu vực thiếu dịch vụ công cộng, giúp giữ gìn vệ sinh
- Đóng góp vào nền kinh tế: Họ là những nhân vật kinh tế chính, vật liệu của họ dịch thành lợi nhuận cho các cửa hàng phế liệu, công ty tái chế, nhà sản xuất vật liệu tái chế như giấy thủ công, và nghệ sĩ
- Giảm rác thải biển: Họ đóng vai trò chính trong việc thu hồi sản phẩm nhựa cuối đời, tái chế, và ngăn chặn rác nhựa rò rỉ vào đại dương
Ứng dụng GRAC đã triển khai một mô hình thu gom rác nhựa thông minh và hiệu quả ở Việt Nam. Dưới đây là cách mô hình này hoạt động:
- Ứng dụng GRAC: Công ty GRAC đã phát triển ứng dụng GRAC, một ứng dụng quản lý rác thông minh, số hóa mạng lưới thu gom rác gia đình và cho phép thanh toán trực tuyến.
- Kết nối với người thu gom rác (Đồng nát/Ve chai): Cư dân có thể dễ dàng và nhanh chóng lên lịch thu gom rác nhựa thông qua ứng dụng GRAC, và người thu gom rác sẽ có nhân viên đến nhà họ để thu gom. Người thu gom rác quản lý các đơn thu gom rác nhựa một cách trực quan và chính xác.
- Tạo kết nối giữa cư dân – người thu gom rác – thương hiệu/nhà máy tái chế: Ứng dụng GRAC tạo ra một kết nối hiệu quả và nhanh chóng giữa cư dân, người thu gom rác, thương hiệu, và nhà máy tái chế.
- Phần mềm Saas ERP của GRAC: Công ty GRAC cũng phát triển phần mềm Saas ERP cho các cơ quan quản lý chính phủ, công ty thu gom, và người thu gom rác.
- Hướng dẫn phân loại rác: Ứng dụng GRAC hướng dẫn cư dân cách phân loại rác ngay tại nguồn.
Mục tiêu của GRAC đến năm 2030 là thu gom 589,500 tấn rác nhựa
