Tỷ lệ tái chế rác thải nhựa trên toàn thế giới là khoảng 9%. Tuy nhiên, thông tin cụ thể về tỷ lệ tái chế rác thải nhựa ở các quốc gia đang phát triển không được cung cấp rõ ràng. Trong các quốc gia đang phát triển, khoảng 1% dân số đô thị – ít nhất 15 triệu người – sống nhờ vào việc thu gom các vật liệu tái chế từ rác thải. Điều này có thể bao gồm rác thải nhựa, nhưng không rõ phần trăm cụ thể của rác thải nhựa được tái chế. Việc quản lý rác thải nhựa là một thách thức lớn, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển, nơi hệ thống thu gom và tái chế hiệu quả thường không tồn tại.
Việt Nam thải khoảng 1,8 triệu tấn rác nhựa/năm Việt Nam đứng thứ 4 trên 20 quốc gia ở top đầu, với khoảng 0,28-0,73 triệu tấn/năm, tương đương 6% tổng lượng rác thải nhựa ra biển của thế giới.
Làm thế nào để giảm lượng rác thải nhựa ở Việt Nam:
- Tạo ra hệ thống thu gom và tái chế hiệu quả: Điều này có thể bao gồm việc xây dựng cơ sở vật chất để thu gom và tái chế rác thải nhựa, cũng như việc tạo ra các chính sách và quy định để khuyến khích việc tái chế.
- Giáo dục cộng đồng: Việc tăng cường giáo dục về tác hại của rác thải nhựa và lợi ích của việc tái chế có thể giúp thay đổi thái độ và hành vi của cộng đồng đối với rác thải nhựa.
- Tham gia vào hệ thống tín dụng nhựa: Hệ thống này cho phép các công ty tài trợ cho các dự án làm sạch cộng đồng, đặc biệt là những dự án tập trung vào rác thải nhựa không thể tái chế hiện tại.
- Cải thiện quản lý nước thải và nước mưa: Điều này cần thiết để ngăn chặn các hộp nhựa từ việc tìm đường vào các con sông, và do đó là biển, khi chúng bị vứt bỏ.
- Xây dựng hệ thống cung cấp nước an toàn địa phương: Điều này sẽ loại bỏ nhu cầu sử dụng chai nhựa.
- Tạo ra các quy định chặt chẽ hơn chống lại việc đổ rác nhựa: Các quốc gia đang phát triển có thể tạo ra các quy định chặt chẽ hơn để ngăn chặn việc đổ rác nhựa.
Làm thế nào để tạo ra hệ thống thu gom và tái chế hiệu quả? Để tạo ra một hệ thống thu gom và tái chế hiệu quả, có một số nguyên tắc cần được tuân theo:
- Thiết kế hoặc thiết kế lại sản phẩm nhựa để có thể tái chế: Điều này bao gồm việc chọn các loại nhựa có thể tái chế và tránh sử dụng các chất phụ gia khó tái chế.
- Thiết lập hệ thống thu hồi hiệu quả cho nhựa cuối đời: Điều này có thể bao gồm việc xây dựng cơ sở vật chất để thu gom và tái chế rác thải nhựa, cũng như việc tạo ra các chính sách và quy định để khuyến khích việc tái chế.
- Tái sử dụng nhựa đã thu hồi bằng cách tái chế chúng, biến chúng thành sản phẩm mới tạo ra giá trị: Điều này có thể bao gồm việc tái chế nhựa để tạo ra nhựa mới hoặc các sản phẩm khác.
- Tạo ra hệ thống quản lý rác thải bao gồm cả cộng đồng địa phương: Hệ thống quản lý rác thải bao gồm cả cộng đồng địa phương cần những đầu vào từ dưới lên từ cộng đồng địa phương bị ảnh hưởng.
- Xây dựng trên những gì đã tồn tại: Ngành thu gom rác thải không chính thức được hình thành bởi các yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường địa phương của nó. Các nhà chính sách cần hiểu những người liên quan để xác định các mục tiêu chung và cơ hội để tăng cường dịch vụ quản lý rác thải.
- Tạo ra các động lực kinh tế: Điều này có thể bao gồm việc tạo ra các chính sách và quy định để khuyến khích việc tái chế, cũng như việc cung cấp các ưu đãi thuế hoặc tài chính cho các công ty hoặc cá nhân tham gia vào việc thu gom và tái chế rác thải nhựa.
Áp dụng chuyển đổi số để giảm rác thải nhựa ra đại dương như thế nào ? Có một số cách mà chuyển đổi số có thể được áp dụng để giảm rác thải nhựa ra đại dương:
- Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI): AI có thể được sử dụng để quét liên tục bề mặt đại dương để tìm kiếm rác nhựa và hiệu chỉnh các mô hình máy tính, giúp nhóm hiểu được phần nào của khu vực Thái Bình Dương cần được nhắm mục tiêu.
- Sử dụng công nghệ số để theo dõi và quản lý rác thải nhựa: Công nghệ số có thể giúp theo dõi và quản lý lượng rác thải nhựa được tạo ra và tái chế, giúp cải thiện hiệu suất của các hệ thống quản lý rác thải.
- Sử dụng công nghệ để thu gom rác thải nhựa: Các công ty như The Ocean Cleanup sử dụng một rào chắn dài, hình chữ U, giống như một lưới, được kéo qua các đám rác bởi thuyền. Nó di chuyển chậm để cố gắng tránh gây hại cho đời sống biển.
- Sử dụng công nghệ để tái chế rác thải nhựa: Các công ty như Plastic Fischer đã tạo ra “TrashBoom” – một rào chắn nổi được kéo dọc theo một con sông để thu gom rác thải nhựa khi dòng chảy đưa nó xuôi dòng.
Tuy nhiên, việc áp dụng chuyển đổi số để giảm rác thải nhựa ra đại dương là một nhiệm vụ phức tạp và cần sự hợp tác của nhiều bên.
Công ty Grac đã triển khai một mô hình thu gom rác thải nhựa thông minh và hiệu quả tại Việt Nam. Dưới đây là một số chi tiết về cách hoạt động của mô hình này:
Số hóa mạng lưới thu gom rác: Grac đã phát triển một ứng dụng giúp kết nối người dân với người thu gom rác và các vựa ve chai. Người dân có thể đặt lịch thu gom rác thải cồng kềnh, hướng dẫn phân loại rác, tra cứu, đóng tiền rác, và tất cả các hoạt động sẽ được gửi về UBND quận-Phòng Tài nguyên và môi trường.
Tham gia của cộng đồng: Hiện tại, mô hình thu gom rác thải nhựa Grac đã thu hút được sự tham gia của 600.000 hộ gia đình, thu hơn 365 tấn rác thải nhựa.
Thực hiện thu gom: Người dùng chỉ cần chụp ảnh rác, đăng lên ứng dụng và các tổ chức sẽ đến thu gom.
Mục tiêu: Mục tiêu của Grac đến năm 2030 là thu gom 589.500 tấn rác nhựa.
Lợi ích cho môi trường và xã hội: Ứng dụng Grac không chỉ giúp chuyển đổi số quản lý rác thải, mà còn mang lại nhiều lợi ích khác cho người môi trường và xã hội. Ứng dụng góp phần nâng cao ý thức và trách nhiệm của người tiêu dùng đối với môi trường, qua đó khuyến khích họ giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, phân loại rác thải tại nguồn, tham gia các chương trình thu gom – tái chế rác thải nhựa.
Grac’s Green Point: Đây là một hình thức tích lũy điểm thưởng dành cho người dân tham gia phân loại rác tại nguồn. Người dùng có thể tích lũy điểm thưởng thông qua việc tham gia các hoạt động liên quan đến việc quản lý rác thải, sau đó có thể sử dụng điểm thưởng này để đổi lấy các ưu đãi.
